Βραζιλία – Απειλή για έναν σύγχρονο «Κήπο της Εδέμ»

Ήταν το πρώτο που αντίκρισαν οι Πορτογάλοι άποικοι πριν από πέντε αιώνες.

Ένας επίγειος παράδεισος κατά μήκος των ακτών της Βραζιλίας, που φτάνει μέχρι βαθιά στην ενδοχώρα και εκτείνεται έως την Παραγουάη και τη βορειοανατολική Αργεντινή, καλύπτοντας μία έκταση άνω των 1.300.000 τ.χλμ.

Τον αποκαλούν Μικρό Αμαζόνιο. Ονομάζεται Ατλαντικό Δάσος. Και είναι ένα από τα σημαντικότερα σημεία αναφοράς για τη βιοποικιλότητα σε όλο τον πλανήτη.

Περιλαμβάνει ετερογενή οικοσυστήματα: τροπικά και μαγκρόβια δάση, τροπικά και υποτροπικά λιβάδια, σαβάνες και θαμνώδη βλάστηση.

Σχεδόν το 40% των ειδών είναι ενδημικά.

Ωστόσο, πάνω από το 85% της αρχικής έκτασης του Αλταντικού Δάσους έχει αποψιλωθεί, απειλώντας πολλά είδη ζώων και φυτών με εξαφάνιση.

Μόλις το 7% των εδαφών του θεωρείται πια καλά διατηρημένο.

Περισσότερες από πενήντα οργανώσεις της Βραζιλίας και όλες οι περιφερειακές κυβερνήσεις έχουν υπογράψει σύμφωνο για την αναδάσωσή του, σε ποσοστό 30%, έως το 2050.

Τελευταία ωστόσο επιστημονική μελέτη έρχεται να χτυπήσει «καμπανάκι», καταδεικνύοντας ότι χρειάζονται πολλά περισσότερα και πολύ πιο άμεσα, ώστε το δάσος να σωθεί, πέρα από τις δενδροφυτεύσεις.

Δραματικές αλλαγές

Η κλιματική αλλαγή -τονίζουν οι επιστήμονες από τη Βρετανία, τη Σουηδία και τη Βρετανία, που συνέταξαν τη μελέτη- απειλεί να προκαλέσει στα οικοσυστήματα του Ατλαντικού Δάσους μεγαλύτερες ανακατατάξεις από οποιεσδήποτε αλλαγές έχουν συντελεστεί από την ίδια τη φύση στην περιοχή εδώ και χιλιετίες.

Οι υψηλότερες θερμοκρασίες και οι μεταβολές στις βροχοπτώσεις αποτελούν πρόκληση ειδικά για το νότιο τμήμα του δάσους, όπου τα οικοσυστήματα βασίζονται σε μία ευαίσθητη ισορροπία ειδών, τα οποία εξαρτώνται από τη σταθερή υγρασία.

«Τα ευρήματά μας είναι πολύ ανησυχητικά», γράφει στο The Conversation ο Όλιβερ Γουίλσον, μέλος της επιστημονικής ομάδας και υποψήφιος Διδάκτορας Περιβαλλοντικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ.

Εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, αναφέρει, κάθε τύπος κλίματος στην περιοχή θα αλλάξει μέσα στα επόμενα 50 χρόνια, με ρυθμούς πρωτόγνωρους εδώ και τρεις χιλιετίες.

Με την υπερθέρμανση του πλανήτη, ο θερμότερος τύπος κλίματος στα πεδινά θα καλύψει μεγαλύτερη έκταση, με πρωτοφανή ταχύτητα.

Παράλληλα, το κλίμα των τροπικών δασών εκτιμάται ότι μπορεί να φτάσει σε περιοχές, όπου δεν είχε επικρατήσει από την τελευταία εποχή των παγετώνων.

Οι δε ψυχρότερες κλιματολογικές συνθήκες στα ορεινά θα συρρικνωθούν στη μικρότερη έκταση των τελευταίων 21.000 χρόνων.

Μέχρι το 2070, από τα βόρεια και ανατολικά της περιοχής κινδυνεύουν να εξαφανιστούν είδη που υπάρχουν στο Αλταντικό Δάσος εδώ και πάνω από είκοσι χιλιετίες – όπως το αρχαίο, εμβληματικό δέντρο Αραουκάρια της Βραζιλίας- και να αντικατασταθούν από πιο ανθεκτικά στη ζέστη τροπικά δέντρα.

View this post on Instagram

A post shared by Grande Reserva Mata Atlântica (@grandereservamataatlantica)

Ωστόσο, όπως προκύπτει από τα συγκριτικά μοντέλα, στα οποία βασίστηκε η μελέτη, τις μεγαλύτερες αλλαγές εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής μέσα στον 21ο αιώνα θα υποστούν ως προς τη σύνθεση των ειδών τους οικοσυστήματα σε μία έκταση άνω των 100.000 τ.χλμ στο νότιο Ατλαντικό Δάσος, σε βαθμό μεγαλύτερο από ότι έχουν συντελεστεί σε βάθος 21 χιλιετιών.

Αυτό που προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία, επισημαίνει ο Όλιβερ Γουίλσον, «είναι ότι υπάρχουν ενδείξεις πως οι αλλαγές, ενδεχομένως, να έχουν ήδη αρχίσει».